Uwaga na szkodliwe fosforany!

Jednym z niepożądanych składników i niedopuszczalnych w produktach ekologicznych są fosforany, występujące w znacznych ilościach w produktach konwencjonalnych i negatywnie wpływających na nasze zdrowie. Zawartość fosforanów dopuszczonych do stosowania dla poszczególnych produktów spożywczych reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 kwietnia 2004 r (D.U. Nr 94 poz. 933).

Pod względem chemicznym fosforany dzielimy na:

- ortofosforany - składające się z jednego atomu fosforu związanego z tlenem i wodorem oraz z atomami  metali;

- wielofosforany – stanowiące dużą grupę związków pochodnych ortofosforanów.

 Do artykułów spożywczych konwencjonalnych, w których najczęściej je znajdujemy, należą: napoje (typu cola), sery twarde oraz wędliny (szczególnie tzw. wysokowydajne). Producent artykułów spożywczych, w których znajdują się fosforany, ma obowiązek oznakować etykietę wyrobu, umieszczając nazwę dodatku i jego symbol. W przypadku fosforanów jest to symbol E451 lub E452.

W żywności fosforany pełnią głównie rolę stabilizatorów i regulatorów kwasowości, a także emulgatorów i przeciwutleniaczy. Fosforany stanowią także środek wpływający znacznie na uwodnienie białek, a tym samym powodują wzrost wydajności gotowych produktów - w szczególności wysokowydajnych wędlin.

 Należy pamiętać, że naturalne fosforany są ważnym czynnikiem biorącym udział we wszystkich procesach wewnątrzkomórkowych, między innymi biorą udział w przekazywaniu impulsów nerwowych z komórki do komórki, dostarczają energii do procesów zachodzących w organizmie. Jednakże spożywane w nadmiarze zaburzają równowagę wapniowo-fosforanową organizmu.

 Prace badawcze wykazują występowanie coraz większych ilości fosforanów w żywności konwencjonalnej i zwiększenie objawów nadmiaru fosforu w organizmie człowieka. Do najczęstszych objawów nadmiaru fosforu w organizmie należą: niewydolność nerek, zwiększona zachorowalność na raka płuc, a także różnego rodzaju alergie. Wysoki poziom spożycia fosforanów może wywoływać atrofię mięsni i skóry oraz jest jedną z przyczyn przyśpieszenia procesów starzenia się. Fosforany są także przyczyną zmniejszonej gęstości kości, co prowadzi do ich łamliwości i osteoporozy.

 Fosforany nie są także obojętne dla wód i zachodzących tam procesów. Przedostają się do nich, wraz z opadami, z pól i ścieków. Nadmiar fosforanów w wodach wywołuje rozwój fitoplanktonu, powodując w warstwie powierzchniowej wód tzw. zakwity. Wzrasta wówczas ilość sinic tworzących „kożuchy” ograniczające dostęp tlenu i powodujące śmiertelność fauny.

 Ważnym czynnikiem naszej codziennej diety winny być produkty, w których ilość fosforanów jest niewielka, zgodna z obowiązującymi normami, uzupełniana produktami bogatymi w wapń. Takimi produktami są niewątpliwie produkty i rośliny pochodzące z gospodarstw i przetwórni ekologicznych.

 Źródła:

1) "Dodatki do żywności" – Rutkowski,Gwiazda. 1993.

2) "Zaburzenia gospodarki fosforanowej" – F.Kokot,R.Ficek,M.Bułanowski 2005.